* Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego rozpoczyna cykl otwartych konwersatoriów pod nazwą LEKCJE SŁUCHANIA.  Pierwsze spotkanie z cyklu „Dźwięk jako obraz” przygotowanego przez Macieja Bączyka, odbyło się 26.11.2013 o godz. 18.00 w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego przy ul. Szewskiej 36 w sali 208
Jak pisze Autor cyklu:
Spotkania będą poświęcone poszukiwaniom dźwięków w obrazie jak również obrazu w dźwiękach. Styk obu mediów owocuje bardzo interesującym polem do snucia interdyscyplinarnych refleksji na temat sztuki, estetyki, nowych mediów, słuchania, patrzenia i nie tylko. Podczas naszych spotkań postaram się przedstawić bogaty materiał dźwiękowy i wizualny, licząc na współpracę i aktywny udział w podsuwaniu nowych tropów i kontekstów.
Oto garść zagadnień, które zostaną podjęte na zajęciach:
- Historia nagrań terenowych i współczesne realizacje sceny field recording
(rejestracja pejzażu dźwiękowego, poznawcze aspekty dźwięku otoczenia)
- Mapy dźwiękowe i spacery dźwiękowe /sound maps, sound walks/
(realizacje artystów i pasjonatów audiosfery)
- Muzyka II awangardy i jej związki z obrazem
(partytury graficzne, notacja muzyki elektronicznej, architektura i przestrzeń w muzyce)
- Instalacje dźwiękowe, rzeźby grające
(realizacje artystów, których podstawowym materiałem w pracy twórczej jest dźwięk)
- Fenomen pocztówki dźwiękowej i okładek płyt
(ewolucja formatów zapisu dźwięku i kurioza fonograficzne)
- Kino eksperymentalne i poszukiwania dźwięku na klatkach celuloidu
(kino-plastyka, animacja, rysowanie dźwięku na kliszy)
- Interesujące połączenia dźwięku i obrazu w wideoklipach, filmie eksperymentalnym i współczesnej animacji.

Maciej Bączyk (1977)
Mieszka we Wrocławiu. Ukończył kulturoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim.
Zajmuje się muzyką i działaniami multimedialnymi,  w których dźwięk łączy się z innymi mediami. Grał w zespołach: AGD i Robotobibok, a aktualnie w zespole Małe Instrumenty.
Jest pomysłodawcą i koordynatorem projektu “Niewidzialna mapa Wrocławia” – pierwszego przewodnika po Wrocławiu stworzonego przez ludzi niewidzących. Prowadzi pracownię Nowych Mediów we Wrocławskich Szkołach Fotograficznych.

LEKCJA 2
17. 12. 2013, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
cykl „Dźwięk jako obraz”,  prowadzenie: Maciej Bączyk
Temat: Wizualna muzyka – poszukiwanie dźwięków na klatach filmu awangardowego.
(m.in. Oskar Fischinger, Norman McLaren, Zbigniew Rybczyński i ich współczesne kontynuacje)

LEKCJA 3
21. 01. 2014,  godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzenie: dr inż. Barbara Rudno-Rudzińska z Katedry Akustyki i Multimediów Politechniki Wrocławskiej.
Temat: Natura dźwięku, miary i kryteria oceny hałasu
Zagadnienia:

• Cechy fizyczne dźwięków i ich wpływ subiektywne wrażenie dźwięku. Ilustracje dźwiękowe.
• Obiektywne miary poziomu dźwięku i ich relacja z subiektywnym odczuciem. Kryteria oceny hałasu.
• Polityka hałasowa UE.

LEKCJA 4
 04. 03. 2014, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Cykl: „Dźwięk jako obraz” , prowadzenie: Maciej Bączyk
Temat: Od fonografu do mp3 i z powrotem  
Historia fonografii oraz historyczne i współczesne kurioza fonograficzne: przeróżne formaty zapisu dźwięku, płyty, taśmy, kasety, pocztówki, grające zdjęcia a nawet znaczki pocztowe.

LEKCJA 5
15.04. 2014 , godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Cykl: „Dźwięk jako obraz” , prowadzenie: Maciej Bączyk
Temat Wizualizacje dźwięku
Zagadnienia: cymatyka, syntetyczny dźwięk i głos, Rudolf Pfenninger, hand-drawn sound, Norman McLaren, Dafne Oram i Oramics.

LEKCJA 6
20.05.2014 o godz. 18.00, w sali 208 (ul. Szewska 36)
Cykl: „Dźwięk jako obraz” , prowadzenie: Maciej Bączyk
Temat: Audio art: artyści, dzieła, projekty.

LEKCJA 7
25.11.2014  o godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzenie: Tomasz Sielicki
Temat: Dzwony w tradycji i współczesności Wrocławia.

LEKCJA 8
20.01.2015 o godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzenie: dr inż. Barbara Rudno-Rudzińska oraz inż. Małgorzata Pieńko (Katedra Akustyki i Multimediów Politechniki Wrocławskiej)
Temat: Obrazy dźwiękowe mechanicznych i elektronicznych dzwonów kościelnych we Wrocławiu. Czy dźwięk dzwonów jest hałasem?

LEKCJA 9
03.03.2015,  godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzący: Pierre Jodlowski, francuski kompozytor, performer i artysta multimedialny. Temat: Dealing with the question of sound memories – project Passage for Wrocław 2016.

LEKCJA 10
31.03.2015, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadząca: Monika Widzicka (Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie)
Tytuł: Dźwięki pracy. Projekt “Work With Sounds” i rekonstrukcja dźwiękowego wymiaru historii industrialnej.

LEKCJA 11
21.04.2015, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzący: Krzysztof Marciniak, Antoni Michnik (magazyn muzyczny „GLISSANDO”)
Temat: prezentacja 26. numeru  „GLISSANDA”, poświęconego problematyce pejzażu dźwiękowego.

LEKCJA 12
02.06.2015, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzący: Robert Rydzewski (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu)
Temat: Dźwięk w przestrzeni publicznej miast wieloetnicznych w Macedonii

LEKCJA 13

12.11.2015, godz. 16.30, ul. Szewska 36, sala 107
Prowadzący: dr hab. Tomasz Misiak (Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław)
Temat: Filozoficzne konteksty nagrywania dźwięku. Zapis, ślad, nośnik

LEKCJA 14

08.12.2015, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208
Prowadzący: Filip Frąckowski (Poznań)
Temat: Chińskie miasto – Zhengzhou. Dźwięki stolicy Henanu.

Opis: Miasto 郑州 (wym. dżęg-dżou) to stolica prowinicji Henan w Chińskiej Republice Ludowej położone 700 km na południowy zachód od Pekinu. Posłuchamy ulicy, bicza i polewaczki. Krzykacze, tancerze i instrumenty muzyczne – walczą o swoje miejsce w oceanie dźwięku. Posłuchamy jak żegna się zmarłych i kto ma akurat urodziny.

LEKCJA 15

26.01.2016, godz. 18.30 ul. Szewska 36, sala 208

Prowadzący: Michał Krawczyk (Instytutu Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)

Temat: Cisze wielkie i małe. Audiosfera klasztorów jako przykład ascezy akustycznej

Opis: Prezentacja pokaże, w jaki sposób przestrzeń klasztoru mniszego jest przykładem doskonałego planowania dźwiękowego zmierzającego do uzyskania audiosfery hi-fi. Analiza oprze się o konkretne przykłady klasztorów, które autor odwiedził, a także o refleksję na temat ciszy podejmowaną z perspektywy filozofii, teologii i estetyki.

LEKCJA 16

23.02. 2016, godz. 18.00 ul. Szewska 36, sala 208

Prowadząca: Justyna Stasiowska (Katedra Performatyki, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie)

Temat: Militaryzacja odbioru – muzyka i noise w kontekście broni akustycznej oraz tortur wykorzystujących dźwięk.

Opis: W dyskusjach wokół wykorzystania utworów muzyki popularnej w działaniach militarnych pojawiły się głosy uzasadniające wykorzystanie określonych gatunków muzycznych, takich jak np.  heavy metal, ich agresywnością. Tym bardziej szokująca była więc informacja o puszczaniu podczas torturowania  więźniów w Bagram Air Base w Afganistanie utworów z seriali dla dzieci –  Ulica Sezamkowa i Barney i przyjaciele. Po 2012 roku, gdy ujawniono sposoby traktowania więźniów, w publicznej debacie wokół metod interrogacji i działań wojennych stosowanych przez siły wojskowe pojawiły się tematy związane z kulturą muzyczną -  rola muzyki, dobór określonych utworów (czyli problem kurateli w działaniach militarnych), odpowiedzialność artystów oraz przyzwolenie na wykorzystanie dzieł kultury do działań militarnych.
Mój wykład dotyczy sposobu postrzegania broni akustycznej i tortur bezdotykowych w dyskusji nad metodami przesłuchań i utrzymywania porządku toczonej w publikacjach dotyczących obozów dla jeńców w Guantánamo Bay na Kubie oraz Bagram Air Base w Afganistanie  oraz tłumienia protestów poprzez stosowanie LRAD. Włączenie tego rodzaju działań w obszar badań muzykologicznych pokazuje, że kategoria “muzyki” okazuje się niezmienna wobec praktyk słuchania, które w działaniach militarnych różnią się od codziennych praktyk. Podejmując refleksję nad formami oddziaływania dźwiękiem warto zastanowić się, czy w torturach i broni akustycznej chodzi o muzykę?

LEKCJA 17

05.04. 2016,  godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 208

Prowadząca: dr Jadwiga Zimpel (kulturoznawczyni, adiunkt w Zakładzie Kulturowych Studiów Miejskich Instytutu Kulturoznawstwa UAM)

Tytuł:  Dźwięk w badaniach miejskich

Opis: Wykład podejmuje problem zastosowania metodologii audytywnych w badaniach nad miejskimi przestrzeniami kulturowymi i miejskim doświadczeniem kulturowym. Stawia się w nim pytanie o rolę praktyki pogłębionego słuchania i danych audio w jakościowej diagnozie kulturowego potencjału przestrzeni miejskich, dla których przygotowuje się interwencje rewitalizacyjne. Empiryczną bazę wykładu stanowią wyniki projektu badawczego Pejzaż dźwiękowy ulicy Święty Marcin zrealizowanego w latach 2014/2015 w Instytucie Kulturoznawstwa i Instytucie Akustyki UAM.

LEKCJA 18

25.04.2016, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 107

Prowadząca: Wioleta Muras (doktorantka w Instytucie Muzykologii UWr., członkini Pracowni Badań Pejzażu Dźwiękowego)

Tytuł: Codzienny i wyjątkowy. Pejzaż dźwiękowy miasta smoka (Bazylea 2015).

Opis: Bazylea to niewielkie miasto graniczące z Niemcami i Francją, nieformalnie uznane za kulturową stolicę Europy. Jego uroczy klimat dźwiękowy zdominowany jest przez dzwony kościelne oraz odgłosy związane z Renem, wokół którego skupia się miejskie życie. W wirtualnym spacerze dźwiękowym zapoznamy się zarówno z brzmieniami dnia codziennego, poznając różnorodne jego przejawy, jak również dotrzemy do miejsc i wydarzeń unikalnych, których odgłosy są jakże swoiste dla audiosfery tego miasta.

LEKCJA 19

17.01.2017, godz. 18.00,  ul. Szewska 36, sala 107

Prowadząca: Magdalena Zych (Muzeum Etnograficzne w Krakowie)

Temat: Wesele, decybele, łamiący się głos. O weselnych ścieżkach dźwiękowych projektu „Wesela 21: audioportret” Muzeum Etnograficznego w Krakowie. 

Opis:

W maju 2014 roku podczas badań terenowych Muzeum Etnograficzne w Krakowie zarejestrowało audiosferę pięciu ślubów i wesel. To pięć różnych historii dźwiękowych, poprzedzonych poszukiwaniem par młodych, a domkniętych późniejszym przetworzeniem nagrań. Na ich kanwie powstały audycje audioetnograficzne oraz ścieżka dźwiękowa wystawy „Wesela 21”, prezentowanej w Muzeum w 2016 roku. Podczas spotkania opowiem o celach realizacji przedsięwzięcia, o przebiegu badań i konsekwencjach dla kolekcji oraz o tym, co w dźwiękowych pejzażu współczesnego rytuału najbardziej frapujące.

LEKCJA 20

14.03.2017, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 104

Prowadzący: Tomasz Sielicki (Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego)

Temat: Z dziejów zapomnianej ludwisarni – warsztaty Kanonenhof

Opis: W miejscu obecnego IX Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Piotra Skargi we Wrocławiu istniały od średniowiecza warsztaty ludwisarskie, w których pracowali najwięksi wrocławscy odlewnicy. Dziełem ich rąk była niezliczona liczba dział, lichtarzy, rzeźb, ale także dzwonów, które rozbrzmiewały nad dachami Wrocławia i Śląska. Dziś historia ludwisarni jest niemal całkowicie zapomniana. Wykład dotyczył dziejów wspomnianego warsztatu, osób z nim związanych oraz dzieł, które tam wykonano.

LEKCJA 21

25.04.2017, godz. 16.00, ul. Szewska 36, sala 107

Prowadząca: Agata Mierzejewska (muzykolożka, kuratorka cyfrowej kolekcji instrumentów muzycznych www.instrumenty.edu.pl., Warszawa)

Temat: Dzieło – soundscape – muzak. Dźwięk na ekspozycji stałej Muzeum Fryderyka Chopina – wirtualny spacer 

Opis: Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie, nazywane swego czasu najbardziej multimedialnym muzeum w Europie, prezentuje rozwiązania dźwiękowe będące efektem wysiłków muzykologów, projektantów, inżynierów i architektów. Muzyka pełni na ekspozycji rozmaite role, a zwiedzający wystawiony jest na zaprojektowane w scenariuszu bodźce, których musi doświadczyć. Wystawa, która przedstawia m.in. dźwiękowe wyobrażenie o kompozytorze oraz jego obecności w kulturze AD 2010, prowadzi zwiedzającego pod względem muzycznym za rękę przez wszystkie piętra Pałacu Ostrogskich.

LEKCJA 22

16.05.2017, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 107

Prowadząca: Dorota Błaszczak (Archiwum Polskiego Radia, Uniwersytet Muzyczny w Warszawie)

Temat: Radiowy krajobraz dźwiękowy: o słuchaniu radia i instalacji “Fale pamięci. Wrocław w dźwięku radiowym”

Opis: W ramach Europejskiej Stolicy Kultury 2016, w pawilonie Instytutu Goethego, wystawiona została interaktywna instalacja „Fale pamięci. Wrocław w dźwięku radiowym”, w której zmodyfikowany odbiornik radiowy umożliwiał dostrojenie się do archiwalnych nagrań radiowych dotyczących Wrocławia z ostatnich dziewięciu dekad. Praca ta została stworzona przez Dorotę Błaszczak (koncepcja, dźwięk, programowanie), Wojciecha Barcikowskiego (wybór nagrań) i Zbigniewa Pietrzaka (odbiornik zmodyfikowany). Podczas spotkania przedstawiona została koncepcja instalacji wraz z jej prezentacją, a także szerzej omówiony problem dźwięku radiowego i percepcji “radiowego krajobrazu dźwiękowego” przez odbiorców.

LEKCJA 23

06.06. 2017, godz. 18.30, ul. Szewska 36, sala 104

Prowadząca: Ewelina Grygier (Instytut Sztuki PAN w Warszawie)

Temat: Muzykowanie uliczne w Polsce. Dokumentacja zjawiska i problemy badawcze

Opis: Zjawisko muzykowania ulicznego rozpatrywać można przynajmniej w dwóch, uzupełniających się wymiarach: muzycznym i pozamuzycznym. W trakcie spotkania przedstawione zostały zagadnienia składające się na całość obrazu muzyki ulicy w Polsce, w tym m.in.: repertuar, wykonanie, typologie muzyków, wydawnictwa płytowe, przebrania, techniki marketingowe i socjotechniki (banery, ulotki, rekwizyty, zwroty do publiczności i in.). Zaprezentowany został także krótki filmik z badań terenowych, prezentujący przekrój repertuaru polskich muzyków ulicy.

LEKCJA 24

08.06. 2017, godz.17.00, ul. Szewska 36, sala 107

Prowadząca: Hanna Gołąb (Princeton University)

Temat: Pejzaż dźwiękowy starożytnego miasta – Efez w drugim wieku n.e.

Opis: Starożytne pejzaże dźwiękowe uchodzą za nieuchwytny przedmiot badań, po części dlatego, że ten niezbadany w studiach nad światem starożytnym teren przez długi czas nie znajdował się w kręgu zainteresowań starożytników. Jednak dzięki nowym odkryciom dokumentów muzycznych z epoki Hellenistycznej i Rzymskiej wzrasta również zainteresowanie nie-muzycznymi dźwiękami z tego okresu. Dotychczasowe pojedyncze badania podzielone były na rekonstrukcje akustyczne archeologów i na filologiczne interpretacje literaturoznawców. Prezentacja stanowiła połączenie obu metodologii z założeniem, że oba aspekty problemu mogą się skutecznie uzupełniać. W tym celu wspólnie prześledziliśmy drogę przez miejski pejzaż dźwiękowy dwóch starożytnych Greków odwiedzających Efez w drugim wieku naszej ery: pielgrzyma, który dociera do miasta drogą lądową, żeby wziąć udział w sławnym festiwalu Artemis, i kupca, który przypłynął do portu Efezu w sprawach handlowych. Dopiero rekonstrukcja ich osobistych doświadczeń miejskiej audiosfery pozwoliła na identyfikację kluczowych nut i dźwięków szczególnych w pejzażu dźwiękowym Efezu.

LEKCJA 25

25.06.2017, godz. 12.00, Audytorium Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. F. Joliot-Curie 14

Prowadząca: dr inż. arch. Ewa Cisek (Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej)

Tytuł: Dźwięki w architekturze. Naturalne rezonatory i interaktywne projekty multimedialne

LEKCJA 26

16.01.2018, godz. 18.00 ul. Szewska 36, sala 107

Prowadzący: Piotr Tkacz (Poznań)

Tytuł: Kosmiczny rzemieślnik Ariel Guzik

Piotr Tkacz jest muzycznym improwizatorem, didżejem, organizatorem muzycznych koncertów i festiwali, autorem tekstów poświęconych współczesnej muzyce i sztuce dźźwięku. Ukończył kulturoznawstwo na UAM w Poznaniu.

LEKCJA 27

06.03. 2018, godz. 17.00 ul. Szewska 36, sala 107

Prowadzący: Adam Mroziuk (Świebodzice)

Tytuł: Odgłosu czasu

Adam Mroziuk – zegarmistrz miejski Świebodzic. Miłośnik wszystkiego, co tyka, cyka i bije, szczególnie zainteresowany historią przemysłu zegarowego Dolnego Śląska. Kolekcjonuje i używa zabytkowych narzędzi zegarmistrzowskich z całego świata. Naprawia miniaturowe zegarki damskie oraz wielkie zegary wieżowe.

LEKCJA 28

28.03. 2018, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 107

Prowadzący: Jan Topolski (Wrocław)

Tytuł:  Woda i cykady / wojna i potwory. O dźwięku w kinie arthousowym i hollywoodzkim

W filmach brazylijskiego reżysera i inżyniera dźwięku Pablo Lamara oraz instalacajach i soundtrackach tajskiego wizjonera Apichatponga Weeresathakula pokazana zostałą wielowymiarowość dźwięku w kinie art housowym, z jego rolą przestrzenną i symboliczną. Z kolei nowe filmy Christophera Nolana oraz Dennisa Villeneuve’a oraz historia serialu Star Trek posłużyły za przykłady wysokobudżetowego sound designu kreującego efekty hiper- lub wręcz nie-realistyczne. Kanwą do wspólnego odkrywania i podważania ścieżek dźwiękowych były teorie Michela Chiona i Waltera Murcha oraz autorskie przemyślenia.

Jan Topolski – krytyk i kurator filmowo-muzyczny. Przez wiele lat był programerem MFF Nowe Horyzonty, redaktorem naczelnym „Muzykoteki Szkolnej”, asystentem przy polskiej premierze opery Zagubiona autostrada. Współzakładał i z przerwami nadal redaguje magazyn o muzyce współczesnej „Glissando”, publikuje m.in. „Dwutygodniku”,  „Kinie”,  „Ekranach” i „Muzyce w mieście”.

LEKCJA 29

23.05. 2018, godz. 18.00, ul. Szewska 36, sala 104

Prowadzący: Tomasz Sielicki (Wrocław)

Tytuł: Piski, zgrzyty, tętent i dzwonki – tramwaje w pejzażu dźwiękowym wrocławskiej ulicy na przełomie XIX XX wieku

Tomasz Sielicki – miłośnik Wrocławia i Śląska, stały współpracownik Pracowni Badań Pejzażu Dźwiękowego. Opublikował m.in. obszerną monografię „Wrocławskie tramwaje konne” (2017).