AKSJOSEMIOTYKA DRUKÓW MUZYCZNYCH

Aksjosemiotyka druków muzycznych – kierownik dr hab. Renata Tańczuk, prof. UWr

Katalog wystawy Obrazki z nut (pdf, 40mb)

Celem projektu jest dokumentacja polskich druków muzycznych z okresu XIX i XX wieku oraz analiza ich warstwy ikonicznej jako reprezentacji muzyki, tekstu utworów oraz formy reklamy. Druki muzyczne traktowane są tu jako nośniki znaczeń i wartości, których analiza ujawnia między innymi przemiany preferencji estetycznych, muzycznych, przyjmowane wyobrażenia płci kulturowej, tożsamości narodowej oraz obcych kultur. Zakładanym rezultatem jest stworzenie bazy danych o polskich drukach muzycznych z wyżej wskazanego okresu oraz publikacja naukowa podsumowująca rezultaty badań.

Informacje o wystawie: Obrazki z nut – wystawa druków muzycznych w Dolnośląskiej Bibliotece Publicznej  Dolnośląska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu (Rynek 58) zaprasza do obejrzenia wystawy “Obrazki z nut”, prezentującej fragment zbioru publikacji nutowych znakomitego wrocławskiego historyka sztuki, kulturoznawcy i kolekcjonera, prof. Pawła Banasia. To pierwsza w Polsce ekspozycja poświęcona wyłącznie drukom muzycznym pochodzącym z okresu od końca XIX w. do połowy XX w., wydawanym w różnych krajach Europy, ze szczególnym uwzględnieniem ich szaty graficznej. Okładki druków ukazują rozwój popularnej kultury muzycznej oraz sposoby reklamowania i ilustrowania muzyki – w czasach gdy normą było obcowanie z nią na żywo.  Pieśni i serenady, arie operowe i operetki, polonezy, walce, marsze, kankany, a później kabaretowe i kawiarniane piosenki, fokstroty, shimmy i tanga rozbrzmiewały w przestrzeniach publicznych – teatrach, kawiarniach koncertujących, ogrodach, cyrkach, kabaretach, kinach oraz prywatnych domach. Popularne utwory wydawano nieraz w setkach tysięcy egzemplarzy, a ich okładki zachęcały do kupna najróżniejszymi sposobami. Dziś to świadectwo ewolucji artystycznej epoki (od późnego romantyzmu do art deco), a także szansa na poznanie kultury muzycznej i wizualnej XIX i XX wieku. Wśród prezentowanych na wystawie nut znajdziemy znane także dziś piosenki kabaretowe i filmowe, śpiewane przez wielkie ówczesne gwiazdy, takie jak Zula Pogorzelska, Hanka Ordonówna, Mira Zimińska, Eugeniusz Bodo, z tekstami i muzyką tak wybitnych osobistości jak Andrzej Włast, Marian Hemar, Julian Tuwim i wielu innych. Wśród mniej lub bardziej znanych grafików, których twórczość prezentowana jest na wystawie byli m.in. Willy Herzig, Kurt Hilscher, Leopoldo Metlicovitz, Wolfgang Ortmann, Paul Telemann, Robert Sedlacek, Stanisław Dobrzyński, Witold Kalicki, Jerzy Radlicz, Marian Walentynowicz, Alfred Żmuda. Warto podkreślić, że okładki nut bardzo rzadko są wspominane w opracowaniach dotyczących grafiki użytkowej, a o niektórych twórcach tego specyficznego gatunku sztuki trudno znaleźć jakiekolwiek informacje.

Otwarcie wystawy miało miejsce w Galerii pod Plafonem 19 stycznia 2018 r., było połączone ze spotkaniem z prof. Banasiem i jego gośćmi oraz oprawione muzycznie wykonaniem przedwojennych piosenek przez doktorantkę Katarzynę Szyszkę oraz dr hab. Bogusława Rabę z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Wystawę współtworzyli: prof. Paweł Banaś, Jacek Czarnik, Anna Ćwik i Małgorzata Laszczak (Dolnośląska Biblioteka Publiczna), prof. Renata Tańczuk (Instytut Kulturoznawstwa, Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego Uniwersytetu Wrocławskiego), Monika Janowiak-Janik oraz Joanna Gul (Biblioteka Kulturoznawstwa i Muzykologii UWr oraz Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego UWr).

Wystawie towarzyszy katalog pt. „Obrazki z nut: druki muzyczne od końca XIX do połowy XX wieku z kolekcji Pawła Banasia” (Wrocław 2018) pod redakcją Jacka Czarnika i Anny Ćwik, opracowany graficznie przez Małgorzatę Laszczak, gdzie obok licznych kolorowych okładek nutowych znajdziemy tekst prof. Pawła Banasia „W ogrodzie nut” przybliżający m.in. źródła jego kolekcji, wprowadzenie prof. Renaty Tańczuk „Od kolekcji do wystawy” przedstawiające idee wystawy, katalog bibliograficzny 126 druków muzycznych oraz indeks, będący także pomocniczym, niewielkim leksykonem twórców – grafików, kompozytorów i autorów tekstów, opracowane przez Monikę Janowiak-Janik i Joannę Gul.

Relacja fotograficzna z wernisażu znajduje się na profilu facebookowym Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego („Kulturoznawstwo wrocławskie”): https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1753032971416133.1073741853.198259490226830&type=3